Naturalne i naukowo docenione mniej znane rośliny

Myślę, że nie muszę Was, moich czytelników przekonywać, jak ważna jest dieta, jak ogromny ma wpływ na nasze zdrowie.

Sposób odżywiania i sport to jedyny prawdziwy i skuteczny przepis na sprawność i długowieczność. Na genetykę nie mamy wpływu, ale mamy na to co wkładamy do michy (moje propozycje na smoothie bowl).

Dzisiaj w ramach tego wpisu przyjrzę się kilku bardziej i mniej znanym super foodom. Skąd ich popularność oraz co na ich temat ma do powiedzenia nauka?

Jagody Acai

Owoce Acai zostały okrzyknięte największym żywnościowym trenem 2017 (hottest food trend) wg. magazynu Women's Health. Oczywiście, żaden to naukowy czy dietetyczny autorytet, ale jednak redaktorki jednego z najpopularniejszych magazynów o zdrowiu i stylu życia trzymają rękę na pulsie, jeśli chodzi o rynkowe trendy.

Dlaczego ta niepozorna roślina, palma acai, swoimi owocami podbiła serca dietetyków i fit trensetterek?

Acai pochodzi z Brazyli, z czystych regionów rzeki Amazonki. O tym, że jagody są zbierane w dziczy możemy zapomnieć, gdyż dolina rzeki to nie tylko pierwotne lasy deszczowe, ale też żyzne pola uprawne z plantacjami wielu jadalnych roślin. Przez lata jagody acai były popularne w Ameryce Południowej i zupełnie nie znane w reszcie świata.

Technicznie to co widzimy nie jest jagodą, a podobnie jak brzoskinia czy oliwki to pestkowiec - otoczka, której zadaniem jest być odżywczą, chronić nasiono, a także swoim miąszem przyciągać zwierzęta, które nasiona rozniosą (spożyją, strawią, pestki wydalą w inny miejscu - natura).

Ciemna skórka i smak ziemistego miąższu to cechy charakterystyczne acai, jednak rzadko można je spotkać świeże. Krótko zachowują świeżość po zerwaniu, dlatego można je kupić w formie suszonej, mrożonej lub jako dodatek do wyciskanych soków. W Polsce bez problemu w takiej formie znajdziecie je na wielu portalach np. na allegro w suplementach diety z acai.

Wróćmy jednak do tego, skąd wzrost zainteresowania jagodami acai?

Otóż jest kilka przyczyn.

Jagody acai - właściwości dietetyczne i lecznicze:

Wartość odżywczość - w skrócie mówi nam, jak bardzo opłaca się coś zjeść. Owoce zazwyczaj są źródłem cukrów, tutaj spotkamy się z ciekawym zjawiskiem, owoce jako źródło tłuszczu (podobnie jak awokado), a także ogromnej ilości mikroskładników.

na 100 g mrożonej pulpy z acai przypada: 70 kcal, 5 g tłuszczów (w tym nasyconych - 1.5 g), 4g węglowodanów (w tym 2g cukrów) i 2g błonnika

Jednocześnie taka mała porcja pokrywa 15% dziennego zapotrzebowania na wit. A oraz 2% dziennego zapotrzebowania na jony wapniowe. Jagody acai inne minerały, których niedobory często występują w diecie w tym chrom, cynk, żelazo, miedź, mangan, magnez, potas i fosfor [https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17824205].
Antyoksydanty - hasło za pewno nadużywane w języku reklamy, słyszymy o nich wszędzie, a często tak naprawdę nie wiemy, co za nimi stoi.

Jedyną z uznawanych miar czy substancja jest antyoksydantem jest zatwierdzona przez USDA miara ORAC - (Oxygen Radical Absorbance Capacity), mówiąca jak bogata w substancje przeciwutleniające jest dana masa produktu.

Dla jagód acai wartość ORAC wynosi 15.405 , podczas, gdy nasze polskie jagody (też dobre źródło antyoksydatów) w tej skali otrzymują 4.669 [http://www.orac-info-portal.de/download/ORAC_R2.pdf]
Obniżanie złego cholesterolu - ważnym badaniem na drodze popularności nasion acai było badanie z 2011 roku, kiedy to na grupie osób otyłych przeprowadzono obserwację wpływu regularnego spożywania nasion acai. Grupa badana otrzymywała 2 razy dziennie smoothie z dodatkiem acai przez zaledwie miesiąc. Jednak już po tym czasie obniżenie poziomu LDL "złego cholesterolu", było znaczące (https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/21569436).

Inne badanie na grupie 120 osób w wieku 40-65 lat udowodniło, że antocyjaniny z jagód acai wprowadzone do diety poprawiają stosunek chlolesterolu LDL do HDL (złego do dobrego) niezależenie od wieku i stylu życiu osób, u których stosowano wzbogaconą dietę [https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/19640950]
Mogą pozytywnie wpływać na pracę mózgu - ostatni punkt jest tematem raczkującym, gdyż dotyczy neurobiologii, ale badań przeprowadzonych na innych ssakach niż ludzie. Acai może spowalniać starzenie neuronów [1], zapobiegać stanom zapalnym, stresowi komórkowemu [2], zwiększać zdolność zapamiętywania [3].
1- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/24985004
2- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/22224493
3- https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/26618555

Acerola

To krzewiasta roślina tropikalna, która swoją popularność zyskała stosunkowo niedawno, a pochodzi z Meksyku i Karaibów. Uznawanie jej za super food to żadna nowość. W swoich rodzinnych stronach acerola była używana w medycynie ludowej, głównie jako remedium na dolegliwości żołądkowe, problemy z wątrobą, ale też jej wyciąg był stosowany do leczenia przeziębień, a napar z aceroli miał poprawiać męską płodność (a nawet zwiększać siłę potomstwa).

Znowu w Polsce dostęp do jej świeżych owoców jest utrudniony (i znowu allegro ma spory wybór suplementów diety z acerolą), ale to nie wyklucza zdobycia świeżych owoców!

Powiem więcej, przgotowując ten wpis znalazłam mnóstwo informacji o tym, że acerola nadaje się do domowych warunków. Bardziej niż tropikalnej wilgoci i ciepła potrzebuje dużego dostępu do światła. Także, jeśli macie południowy parapet i spory zapas samozaparcia, możecie wychodować własne domowe owoce.

Pytanie czy warto? Dla mnie jako roślinoholiczki na pewno, ale i warto z powodów odżywczych.

Acerola - właściwości dietetyczne i lecznicze:

Wysoka zawartość witaminy C - współcześnie acerola jest wykorzystywana w produkcji wielu kosmetyków i leków. Jest właściwie jedną z najbardziej bogatych w witaminę C roślin na świecie [https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0308814610014019].

Co więcej nie o samą ilość na 100 g chodzi, ale też o biodostępność (przyswajalność). Mówiąc o stanach niedoboru witaminy C musimy pamiętać, że witamina C występuje w wielu owocach i warzywach, jednak w chorobach wywołujących wysokie zapotrzebowanie witaminy C, trudno jest dostarczyć tę ilość do organizmu z pożywieniem w sposób wydajny, a sztuczna suplementacja jest słabo przyswajalna. Stąd spożywanie aceroli pojawiło się w zaleceniach dla osób w czasie rekonwalestencji nowotworowej, co pociagnęło za sobą prawdziwą modę na tę roślinę.
Właściwości anytoksydacyjne - witamina C jest znanym antyoksydantem stąd nic dziwnego, że acerola to owoc, który będzie przewijać się w pracach na temat zarówno antyoksydatów spożywczych, jak i kosmetycznych. Przykładowa praca acerola i 17 innych brazylijskich owoców: https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0308814610001172

Acerola pojawia się również w lekach przeciwgrzybiczych, antydepresantach czy w substancjach wspomagających dla sportowców, jednak nie znalazłam interesujących materiałów, które mogłabym zalinkować.

Palma sabałowa

Teraz czas na ukłon w stronę moich męskich czytelników. Pierwszy raz widzicię tę nazwę? Może obiła wam się o uszy jako palmetto, albo Bocznia piłkowana. Jeśli nadal brzmi obco, to zdecydowanie czas to zmienić.

Palma sabałowa (Serenoa repens) jest powszechnie używana do dbania o męską gospodarkę hormonalną, zarówno w klasycznej medycynie - profilaktyce zdrowia prostaty, jak i w kwestiach estetycznych - zapobieganiu łysieniu.

Jest to palma dorastająca do 3 m wysokości, rośnie główniu na południu Stanów Zjednoczonych, gdzie można ją spotkać nad przegiem Atlantyku.

Jej historia jak wiele - najpierw była znana Indianom, którzy spożywali owoce palmy zarówno ze względu na smak jak i właściwości medyczne. W medycynie ludowej palma sabałowa była stosowana jako środek problemy z układem moczowym i płciowym. Owoce palmy sabałowej były spożywane przez mężczyzn, wojowników - zapewniały lepszą płodność i większy wzwód. Kobiety wyciąg palmy sabałowej używały jako środek łagodzący bóle miesiączkowe.

O ile medycna ludowa często budzi u nas słuszne obawy, należy zauważyć, że gdy w XIX wieku wyroby z palmy sabałowej zostały przywiezione do Europy, zyskały zainteresowanie wśród ówczesnych lekarzy, powiedzielibyśmy urlogów. Opisywali i publikowali niesamowite efekty u swoich pacjentów (wyleczoną bezpłodność, większe powodzenie u panien, porost brody i wąsów).

Najciekawszy jest opis mężczyzn, którego żona zdradzała z młodszym, bardziej energicznym stajennym. Mężczyzna po terapii naparem z pamy sabałowej miał nabrać takiej chuci i sprawności, że nie tylko żonę zaspokajał całkowicie, ale i przyznał się medykowi do 5 kochanek.

Dzisiaj również, bez trudu znajdziemy suplementy diety, których składnikiem jest palma sabałowa, jak i surowy ekstrakt screen z allegro

Palma sabałowa - właściwości dietetyczne i lecznicze:

Utrata włosów - to wstydliwa dolegliwość dla wielu mężczyzn, niestety nadal nie opracowano sposobów 100% skutecznych ukażdego. Istnieje wiele czynników, które powodują wypadanie włosów u mężczyzn. Główni winowajcy to genetyka, wysokie spożycie mięsa czerwonego (wołowego i wieprzowego), a także przyczyny hormonalne.

W przypadku tych ostatnich palma sabałowa może być niezwykle skuteczna [1, 2], ponieważ blokuje aktywność 5-alfa-reduktazy (5α-R), hormonu, który przekształca testosteron w formę uwodnioną dihydrotestosteron (DHT) główną przyczynę wypadania włosów u mężczyzn.
1-https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2840915/
2-https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/28925637/

W 3 miesięcznych badaniach wzbogacenia diety o suplementację palma sabałowa zwiększyła gęstość włosów badanych w stosunku do grupy kontrolnej o 32% [https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC2840915/].
Zapobieganie i leczenie chorób układu moczowego - nie ma co się oszukiwać dorośli faceci unikają urloga jak ognia. Do tego stopnia, że często udają się do lekarza dopiero po 40, a nawet 50, pomijając w życiu wszystkie zalecane wizyty kontrolne (po 25 roku życia, kolejna po 30, a następnie co 3 lata).
W 12 tygodniowm badaniu na prawie setce mężczyzn suplementacja z użycie palmy sabałowej znacząco wpłynęła na objawy i poprawę kondycji pacjentów z hyplasją prostaty (BPH) [https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/18082217].
W innym badaniu udokumentowano, że spożywanie dwa razy dziennie 160 mg palmy palmetto zmniejszało objawy dolnych dróg moczowych, zwiększało przepływ moczu i poprawiało ogólną jakość życia pacjentów po 6 miesiącach stosowania terapii [https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11744467].
Zdrowie prostaty - prostata to bardzo ważny organ i pewnie nawet nie wielu mężczyzn myśli o tym, że prostata w ich męskości jest równie ważna, jeśli nie ważniejsza niż penis. To prostata odpowiada za jakość spermy i to czy będzie ona posiadała ruchliwe plemniki zdolne do zapłodnienia.

Ekstrakt owoców palmy sabałowej w warunkach laboratoryjnych blokował wzrost komórek raka prostaty [https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/11913955], a nawet całkowcie wstrzymywał proces rozwoju nowotworu zależnego od czynników hormonalnych [https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/17671686]. Póki co brakuje większej ilości badań w tym obszarze, ale powyższe wyniki są obiecujące.
Regulacja poziomu testosteronu - temat pojawił się w pierwszym punkcie jednak problemy hormonalne to nie tylko esetyczny defekt w postaci wypadania włosów. Spadający z wiekie poziom testosteronu jest przyczyną wielu problemów ze zdrowiem u mężczyzn w ty, wyższym ryzykiem chorób serca [https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4707424/]. Przez obniżanie aktywności 5-alfa-reduktazy (5α-R) palma sabałowa zapobiega obniżaniu poziomu testosteronu, co jest szczególnie ważne po 40 roku życia.

Co więcej korzystny wpływ na regulację poziomu testosteronu zauważono również u kobiet, jednak tu należy zaznaczyć, że nie należy jej stosować w okresie ciąży oraz karmienia piersią [http://americanpregnancy.org/pregnancy-health/herbs-and-pregnancy/]