Bostonka u dorosłych - objawy, skuteczny sposób leczenia

Bostonka to zwyczajowa nazwa choroby zakaźnej oznaczonej skrótem HFMD - choroba dłoni, stóp i jamy ustnej (ang. hand, foot and mouth disease) znana jako choroba bostońska. Dotyka głównie dzieci w wieku przedszkolnym lub wczesnoszkolnym, ale dorośli również mogą na nią zachorować i nie jest to wówczas postać lekkiej choroby z wysypką.

Mimo, że szczyt zachorowań przypada na okres letnio-jesienny, to na moje nieszczęście trafiło mi się zachorowanie właśnie teraz. Wspominałam wam na blogu o prowadzeniu korków dla chłopca w podstawówce? Jego siostra chodzi do przedszkola. Oto piękna konsekwencja kontaktu z dziećmi. Bostonka u dorosłych to nie częsta rzecz... ale mnie spotkała :|

Bostonka dorośli

Często niesłusznie bostonka jest oskarżana o bycie chorobą brudnych rąk. Bardzo trudno jest uniknąć zarażenia, gdy już pojawi się w pobliżu.  Chorobę wywołują enterowirusy (najczęściej Coxackie A16, 75, 7, 9, 10, enterowirus 71) - wysoce zakaźne patogeny, szczepy, które szybko mutują, a przebycie choroby nie gwarantuje nam odporności przy kolejnym spotkaniu z wirusem (stąd na tę chorobę nie ma szczepionki).

Wirus rozprzestrzenia się w skupiskach ludzi (głównie dzieci w przedszkolach, z dzieci na innych członków rodziny) poprzez bezpośredni kontakt zarażonym.  Zakażenie przenosi się wraz ze śliną (niedomyte naczynia), drogą kropelkową (kaszel, kichanie), a także wraz z płynem wypełniającym pęcherzowe zmiany skórne (kontakt z przedmiotami chorego, np. zabawki w przypadku dzieci). 

Absurdalnie choroba w literaturze angielskiej prawie nie występuje.  Ponadto Bostonka u dorosłych jest uznawana za niezwykle rzadką, a w dostępnych opracowaniach geograficznych "blok wschodni", a szczególnie Polska i Białoruś są jej dzikim rezerwuarem. 

Bostonka u dorosłych objawy

Początek choroby jest niepozorny. Pierwsze objawy pojawiają się 2-3 przed wystąpieniem wysypki, chociaż okres wylęgowy to od 4 do 7 dni. Objawy bostonki u dorosłych są niespecyficzne takie jak  osłabienie, bóle mięśniowe, gorączka - łatwo mogą zostać pomylone z objawami grypowymi.

Przy zakażeniu drogą kropelkową zwykle wirus osiedla się w jamie ustnej, zaczyna się od drapiącego bólu gardła z widocznie powiększonymi migdałkami i nalot na jezyku- stąd wirus może dalej rozprzestrzeniać się w tkance chłonnej.

Następnie pojawiają się drobne krostki w obszarach charakterystycznych przy bostonce - jamie ustnej - tył gardła oraz policzki, na dłoniach łącznie z opuszkami palców i na stopach.

Zmiany na początku przypominające pryszcz podskórny, który nie chce wyjść. Wysypka u dzieci jest uciążliwa, swędząca, ale ma lekki przebieg.

Bostonka u dorosłych ma postać dokuczliwego świądu, bolesnej wysypki w postaci kilku milimetrowych pęcherzyków otoczonych zaczerwienionym odczynem dookoła każdej zmiany. Obszary odczynu mogą zlewać się w plamiste zmiany. Dodatkowo może pojawić się obrzęk, opuchlizna.

Stan zapalny i owrzodzenie tylnej ściany gardła na początkowych etapach choroby utrudnia przełykanie i powoduje brak apetytu u chorych.

Dzięki obszarom, na których pojawiają się wykwity bostonkę u dorosłych można łatwo odróżnić o innych chorób z towarzyszącą wysypką takich jak ospa, odra, różyczka, pryszczyca. 

Pęcherzyki na dłoniach i stopach występują również w szkarlatynie (płonica). Szkarlatyna jest jednak chorobą bakteryjną, pojawia się odkrztuszanie bakteryjnej wydzieliny, rumień na twarzy oraz wysypka na tłowiu, która nie występuje przy bostonce.

Bostonka u dorosłych może dawać krosty nie tylko w obszarze ręce - stopy - jama ustna (HFMD). Zmiany skórne występują  również na języku, na skórze wokół ust czy na płatkach usznych. Rzadziej zmiany pojawiają się też po wewnętrznej stronie ud oraz wokół narządów płciowych.

Pęcherzyki u dorosłych mogą utrzymywać się ponad tydzień. Następnie zaczynają wydzielać zakaźny płyn i powoli zasychać, tworzyć strupy i się goić. Skóra w tym czasie jest bardzo sucha, "pękająca", bolesna. 

Zdarza się, że wraz ze schodzeniem skóry (przypomina to łuszczenie się skóry po oparzeniu) mogą schodzić również paznokcie (oczywiście później odrastają).

Przez cały okres choroby (ok. 3 tygodni), aż do pełnego zagojenia może następować dalsze zarażenie, dlatego należy unikać bezpośredniego kontaktu z chorym, zapobiegać rozprzestrzenianiu choroby.

Bostonka u dorosłych leczenie

Tak naprawdę bostonkę trzeba wychorować - innej rady nie ma. Można łagodzić objawy i starać się ją przeżyć zarażając jak najmniej osób z naszego otoczenia - rodziny i znajomych. Można bostonkę wyleżeć w łóżku nie kupując ani jednego środka aptecznego czy ziołowego. Będzie to jednak dla nas trudne.

Leczenie głównie polega na leczeniu objawowym. Gorączkę i stan zapalny możemy zbijać z pomocą preparatów z ibuprofenem lub paracetamolem. 

Gardło odkażać, zapobiegać stanowi zapalnemu. Unikać słodkich (słodzonych cukrem) tabletek do ssania. Przy bolesnym gardle w bostonce warto zaopatrzyć się w spray. Przy zakupie wybierać preparat z obecnością substancji miejscowo znieczulającą takich jak chlorowodorek lidokainy (np. Gardimax spray, Orofar max spray/tabletki do ssania).

Chorobę wywołują wirusy, dlatego nie ma potrzeby ani sensu, a wręcz nie należy włączać do leczenia antybiotyków! Wyjątkiem będzie stan, gdy dojdzie do bakteryjnego zakażenia nadżerek i owrzodzeń błon śluzowych lub skóry.

Stan mogą poprawić też leki o ogólnym działaniu przeciwwirusowym (pranobeks inozyny). Jednak nie oczekujmy znaczącej poprawy, leki tego typu mają słabe działanie, skracają przebieg choroby o 1-2 dni, co tak naprawdę niewiele zmienia, a leki tego typu są stosunkowo drogie.

Jeśli chodzi o pęcherzyki: przede wszystkim należy unikać ich rozdrapywania, gdyż to może spowodować nadkażenia bakteryjne i dalsze powikłania.

Skórę należy przemywać, jednak unikając drażniących mydeł. Dość dobrze sprawdzi się np. napar z rumianku.

WYSYPKA BOSTONKA ŁAGODZENIE OBJAWÓW

Chcę wyraźnie zaznaczyć, że preparaty kupione w aptece nie leczą przyczyny choroby. Wysypka jest widocznym objawem wiremii trwającej w tkankach organizmu i zewnętrzne smarowanie zmian nie sprawi, że przestaną pojawiać się kolejne, ale pomogą nam przetrwać świąd i mogą lekko przyspieszyć gojenie się już istniejących wyprysków. 

• Obszary pokryte krostami możemy obmywać roztworem nadmanganianu potasu dostępnym w aptece.
• Wysypkę można odkażać kilka razy dziennie płynem antyseptycznym (jak actisept, octenisept) - bardziej służy to ochronie bliskich niż pomaga nam. W przypadku dłoni należy mieć na uwadze, że płyn będzie dodatkowo wysuszał już tak suchą i piekącą skórę dłoni.
• Krosty można smarować maścią z cynkiem (jak sudocrem, pudroderm). Maść należy nakładać  punktowo na krosty lub obszary pokryte wysypką i rumieniem na przykład przy pomocy patyczka. Cynk pomaga goić się ranom i jednocześnie przyspiesza wysuszanie zmian.
• Można stosować inne środki podobnie do ospy wietrznej.

Mimo, że bostonka u dorosłych daje bolące i swędzące zmiany NIE NALEŻY ich smarować maścią żelem fenistil. Może to prowadzić do powstawania punktowych ranek i pogorszyć ogólny stan skóry. 

Jeśli chodzi o zapobieganie swędzeniu można stosować się do zaleceń typowo alergicznych - zażywać wapń i środki przeciwhistaminowe (dichlorowodorek cetyryzyny) czy przeciwalergiczne (maleinian dimetindenu np. fenistil w kroplach). W moim wypadku najlepiej działał ten ostatni.

Pomocne okazały się również bawełniane rękawiczki. Oddychające, ale blokujące mi dostęp w chwilach największego swędzenia.

Ogólne zalecenia: należy leżeć, odpoczywać, pić dużo płynów (2,5 litra dziennie) i mimo niechęci do jedzenia, jeść. Gdy w gardle przeszkadzają ogromne migdałki oraz dokucza ból, odpowiedzią mogą być zupy krem, kaszkę, owsiankę, smoothie.

W kolejnym etapie, gdy przestały wychodzić nowe krosty, stare zbrązowiały, a skóra zaczęła pękać i schodzić, nie osuszamy i nie smarujemy maścią cynkową. Pod suchą pękającą skórą nowa będzie zaczerwieniona, delikatna, piekąca jak po oparzeniu. Na ten stan dłoni pomoże maść tłusta o możliwie najprostszym składzie lanolina-wazelina  np. z olejem lnianym (linomag).

Od tego momentu potrzebujemy jeszcze ok. tygodnia na to, by stare krosty zeszły i zaschnęły. Na stopach ten stan może trwać dłużej.

Łuszczące się stopy zostały ze mną jeszcze ok. 3 tygodnie. Mocno utrudniało to chodzenie, dlatego w miarę możliwości starałam się brać pracę do domu i nie chodzić na uczelnię. W domu nadal smarowanie stóp tłustą maścią.

Po ok. 2 tygodniach od zniknięcia objawów na rękach (nadal goiły się stopy) popękały mi paznokcie u dłoni (miałam pecha, pojawia się u ok. 1/3 pacjentów). Ogólnie nie było źle poza ich osłabieniem tylko jeden paznokieć postanowił mi pęknąć w połowie i zejść. Straszne uczucie, nie polecam.

W moim wypadku choroba trwała +/- miesiąc i jeszcze przez kolejne 2 tyg schodziła mi skóra z pięt i międzypalców. Paznokieć niestety potrzebował więcej czasu na odrastanie. Paznokcie po 3 mies od choroby nadal są osłabione.

To była jedna z najgorszych, jeśli nie najgorsza choroba jaką przeszłam od wieku dziecięcego.