IKE i IKZE - ale właściwie to po co?

Zaczęłam serię o pieniądzach - tematy, które mnie zainteresowały wciągnęły, te z których sama zaczynam korzystać. Opisuję wam, żebyście mogły to przeczytać jak dobre rady kumpeli, która wkręciła się w tematykę oszczędzania i hajsu. Nie jestem doradcą finansowym, także to co tutaj czytasz, zawsze traktuj jako moje obserwacje i moje praktyki, a nie profesjonalne doradztwo finansowe - niby oczywiste, ale wiecie zgodnie z prawem zaznaczam, żeby mi nikt nic nie zarzucał! 

Ponad 2000 zł ulgi podatkowej przegapiłam za zeszły rok w IKZE więc postanowiłam nie zmarnować tej okazji w tym roku!

OPOWIADAM PO LUDZKU - obliczenia są przykładowe, wykonane na moje potrzeby

---> Czytaj dalej by wiedzieć też czemu opłaca się to Tobie, jak i np. Twoim rodzicom bliżej emerytury!

Post zaczęłam pisać ze stawką na 2023, dlatego całe wyliczenia też tak będą prowadzone, ale tutaj drobna poprawka - MOŻESZ OSZCZĘDZIĆ I INWESTOWAĆ WIĘCEJ NIŻ PODAŁAM W OBLICZENIACH

W 2024 roku obowiązują wyższe limity wpłat na emerytalne konta oszczędnościowe i Pracownicze Programy Emerytalne (PPE). Oto co warto wiedzieć:

• IKE: Limit wpłat na Indywidualne Konta Emerytalne skoczy z tegorocznych 20 805 zł do 23 472 zł.
• IKZE: Tutaj też są dobre wieści – dla pracowników umowy o pracę limit wzrasta z 8 322 zł do 9 388,80 zł, a dla przedsiębiorców z 12 483 zł do 14 083,20 zł.
• PPE: W przypadku Pracowniczych Programów Emerytalnych, limit dodatkowych składek rośnie z 31 207,50 zł do 35 208 zł.

Czyli, krótko mówiąc, w tym roku mamy więcej przestrzeni, aby inwestować w naszą przyszłość emerytalną. 

Co to IKE i IKZE?  

IKE (Indywidualne Konto Emerytalne) i IKZE (Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego) to dwa rodzaje kont oszczędnościowych w Polsce, które służą do zbierania środków na emeryturę. 

Oba konta mają na celu zachęcenie osób do prywatnego oszczędzania na stare lata, oferując przy tym określone korzyści podatkowe. I ze względu na te korzyści podatkowe warto zacząć się im przyglądać w ramach wspomnianej w poprzednim poście o oszczędzaniu, niezależności finansowej i wcześniejszej emeryturze. 

Cecha	IKE - Indywidualne Konto Emerytalne	IKZE - Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego
Cel	Długoterminowe oszczędzanie na emeryturę	Długoterminowe oszczędzanie na emeryturę z dodatkowymi korzyściami podatkowymi
Korzyści podatkowe	Wpłaty nie są odliczane od podatku; nie płaci się podatku dochodowego przy wypłacie	Wpłaty można odliczyć od podstawy opodatkowania; wypłaty są opodatkowane preferencyjnie
Limit wpłat	Roczny limit, procent przeciętnego wynagrodzenia	Zazwyczaj niższy roczny limit, procent przeciętnego wynagrodzenia
Wypłata środków	Możliwa po 60. roku życia lub w określonych sytuacjach	Możliwa po osiągnięciu wieku emerytalnego, z podobnymi wyjątkami

Korzyść podatkowa jest jasna - wpłaty na IKZE można odliczyć od podatku!

IKZE 

IKZE to skrót oznaczający Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego. Nawet jeśli wcześniej pokazałam w tabeli porównawczej IKE i IKZE, nadal może nie być to do końca jasne. Skupmy się więc na IKZE i jego głównej zalety - korzyści podatkowej.

Wyobraź sobie, że masz możliwość założenia konta, na które wpłacasz pieniądze na swoją przyszłą emeryturę. 

Brzmi standardowo, prawda? Robi to za nas ZUS i jakoś mamy do tego różne podejście. Składek emerytalnych nie możemy wybrać ani nic z nimi zrobić po prostu są. Akceptujmy to licząc, że jakoś będzie w przyszłości. Część jednak nie chce "jakoś", ale myśli o pewnym standardzie życia, o który zadbać musimy JUŻ DZISIAJ.

IKZE to nasza dobrowolna dodatkowa inwestycja w emeryturę.

Ważne: IKZE nie ma nic wspólnego z OFE! Nie będę o tym teraz pisać jakie są różnice. Ważne, ma więcej wspólnego z Twoim standardowym kontem bankowym - i nie, nie musisz się martwić, że państwo nagle zajmie IKZE bardziej niż to, że państwo znacjonalizuje Twoje pieniądze na zwykłym koncie bankowym ;) 

Tylko IKZE to inwestycja, która ma też efekt od ręki: wpłacając na to konto, możesz obniżyć wysokość podatku, który płacisz każdego roku, a do tego trzymasz IKZE jako opakowanie na różne produkty finansowe. Wpłacać możemy ile chcemy do poziomu limitu.

IKZE to opakowanie na różne produkty:

- obligacje skarbowe, 

- rachunek inwestycyjny w domu maklerskim, 

- lokaty bankowe, 

- fundusze inwestycyjne, 

- polisy na życie

- dobrowolne fundusze emerytalne.

Wiele opcji w jednym.

Teraz to co powinno zainteresować nas nawet jeśli jeszcze nie myślimy o emeryturze - daje Ci możliwość nie tylko oszczędzania na emeryturę, ale też płacenia mniejszych podatków od teraz, dzięki odliczeniom od podstawy opodatkowania.

Fakt, że pieniądze te możesz inwestować w różne produkty finansowe jest dodatkowym benefitem, tak jak pisałam we wpisie o oszczędzaniu - to jeden ze sposobów dywersyfikacji portfela na spokojną przyszłość. W przypadku IKZE kiedy osiągniesz wiek emerytalny, możesz zacząć je wypłacać (trochę inaczej niż przy wczesnej emeryturze, ale też fajnie ;) ).

Chociaż te wypłaty będą opodatkowane, to jednak możliwość odliczenia wpłat od podatku od razu w trakcie aktywnego życia zawodowego jest dla nas korzystna.  

Spójrzmy na przykład:

Jeżeli w 2023 założyłabym IKZE (czego niestety nie zrobiłam), to tak wyglądałyby moje oszczędności na podatku:

przy założeniu, że wpłaciłabym na nie maksymalny limit,
czyli 8 322 zł moje korzyści podatkowe mogłyby być dość znaczące. 

Wypełniając PIT za 2023 rok, miałabym możliwość odliczenia w zależności od tego, w jakim przedziale podatkowym się znajduję, oszczędności wyglądałyby następująco:

- dla pierwszego progu podatkowego, czyli stawki 12%, moja korzyść podatkowa wyniosłaby 998,64 zł (12% z 8 322 zł).

- Jeśli zaś znajdowałabym się w drugim progu podatkowym, z obowiązującą stawką 32%, oszczędność podatkowa wyniosłaby aż 2 663,04 zł (32% z 8 322 zł)

W moim wypadku, faktycznie mogłabym skorzystać z 2 tys oszczędności!

W obu wypadkach dla mnie to zwrot podatku całkiem odczuwalny. Oczywiście - muszę regularnie inwestować w moje konto IKZE (średnio 693,50 zł mies).

To pokazuje, jak dużą zaletę może mieć założenie IKZE, szczególnie dla osób z wyższymi dochodami, dla których korzyść podatkowa jest proporcjonalnie większa. Tym bardziej, że IKZE jest również dla osób na własnej działalności. 

W mojej ocenie, mówimy tu o sumach, po które naprawdę warto sięgnąć! Zwłaszcza biorąc pod uwagę, że każdego roku otwiera się przed Tobą nowy limit wpłat na IKZE, co oznacza możliwość systematycznego obniżania swojego podatku rok za rokiem. To, co zaoszczędzisz dzięki niższym podatkom, możesz następnie zainwestować, co tylko potęguje korzyść z wykorzystania tego narzędzia oszczędnościowego.

Im bliżej emerytury tym bardziej się opłaca! Dlaczego?

Przede wszystkim IKZE to narzędzie wspierające oszczędzanie na emeryturę, w związku z tym istnieją mechanizmy, które zapobiegają wcześniejszej wypłacie. 

Podczas gdy PPK (Pracownicze Plany Kapitałowe) sama wypłacam regularnie co roku, nie martwiąc się szczególnie o "konsekwencje" czy też straty przy wypłatach, tak IKZE będę traktować jednak jako inwestycję w emeryturę. 

Wcześniejsza wypłata IKZE - może być pułapką! Policz dobrze! 

Jeśli wpłacisz na IKZE i zbyt szybko zechcesz te pieniądze wyciągnąć, wpadniesz w pułapkę podatkową. Wypłata przed czasem nie jest zwykłą wypłatą – nazywa się to zwrot, który zwiększa Twój dochód do opodatkowania, razem z wpłatami i zyskami. Efekt? W następnym PIT zapłacisz więcej, co może przekreślić cały plan szybkiego zysku.

Co gorsza, taki zwrot traktowany jest jak dodatkowy dochód i sumuje się z innymi zarobkami, co może nawet przesunąć Cię do wyższego progu podatkowego. 

Co ważne, zwrot opodatkowujesz zawsze według skali podatkowej

-> 0 zł do 30 tys. zł

-> 12% do 120 tys. zł

-> 32% powyżej 120 tys. zł

Zależnie w jak się rozliczasz czy jesteś na umowie czy na B2B;

Pamiętaj więc, że pełnia korzyści z IKZE jest dostępna tylko przy spełnieniu warunków wypłaty. 

Ulga IKZE - warunki wypłaty

Wspomniałam wyżej 

Im bliżej emerytury tym bardziej się opłaca!

IKZE to twoja finansowa inwestycja na emeryturę (długoterminowo ma szansę na dobre wzrosty czy wrzucasz kwotę w akcje czy bezpieczniej w obligacje), ale pełna korzyść z niej płynie tylko wtedy, gdy grasz zgodnie z zasadami. 

Wypłaty z IKZE? 

Oto kluczowe punkty, które musisz znać:

• Po ukończeniu 65. roku życia 
• Wpłaty na IKZE przez co najmniej 5 różnych lat kalendarzowych – systematyczność się liczy.

Skoro wcześniejsza wypłata oznaczała podatek od zwrotu to co zyskujesz spełniając te powyższe warunki? 

Znowu: ulga podatkowa, owszem zapłacisz podatek ALE 

...zryczałtowany na poziomie 10%. 

Niezależnie od tego, ile zarobisz na inwestycjach przez lata, podatek od wypłaty zostanie naliczony tylko raz, przy wypłacie, i to w niższej stawce.

Czy się opłaca? Absolutnie tak - szczególnie jeśli zostało Ci 5-10 lat do emerytury - to jest najlepszy moment by zacząć inwestować w IKZE. Sama namówiłam moją mamę, bo ona najszybciej nie dość, że zaoszczędzi na podatku otrzymując zwrot to faktycznie już niedługo otrzyma swoje inwestycje w postaci możliwości wypłaty środków. Niecałe 10 lat do emerytury, więc w momencie przejścia na emeryturę - może wypłacić wszystko, może część dalej zostawić w IKZE jako dalsze zabezpieczenie. To strategia na spokojne gromadzenie środków na przyszłość, z myślą o stabilnej emeryturze.

Mimo że trzeba poczekać na swoje pieniądze i wpłacać regularnie, niższa stawka podatkowa przy wypłacie sprawia, że w dłuższej perspektywie finansowej gra jest warta świeczki. 

Tylko, że ja nie mam 50 czy 55 lat czemu ma mi się opłacać? 

Jak IKZE wygląda w praktyce? 

Spójrzmy na prosty przykład: 30-latek zaczyna wpłacać na IKZE, mając przed sobą 35 lat na korzystanie z ulgi podatkowej. Co ważne:

Ulga podatkowa to suma wpłat na IKZE w danym roku, pomnożona przez stawkę PIT, którą płaci. To oznacza, że co roku może zaoszczędzić na podatkach – jeśli znajdzie się w drugim progu, oszczędność może wynieść nawet ponad 2600 zł rocznie.

Ale uwaga, wypłata z IKZE też ma swój haczyk:

• Po osiągnięciu 65. roku życia, wypłacając środki, zapłaci 10% podatku od całej sumy – zarówno wpłat, jak i zysków.

Czy to się opłaca? Absolutnie, ponieważ:

• Podatek przy wpłacie może być obniżony o 12% lub 32%, w zależności od progu podatkowego, a podatek przy wypłacie to tylko 10%.
• Środki na IKZE są inwestowane, co generuje zysk.
  Poza IKZE, normalnie od zysków z inwestycji płaci się 19% podatku (podatek Belki), w IKZE tylko raz 10% na koniec.

Dzięki IKZE unikasz podatku Belki w trakcie trwania inwestycji, co oznacza, że większy kapitał pracuje na Twój zysk przez lata. W tradycyjnej formie inwestowania podatek od zysków kapitałowych "zgryza" część zysków regularnie, tutaj masz odroczenie i obniżenie – to duży plus dla Twoich finansów.

Tu na grafice widać zysk marciniwuc.pl z jego kalkulatora IKZE

Czas na najważniejsze pytanie:

Czy odkładać oszczędności w IKZE, IKE, czy poza nimi? 

Oto punkty, które pomogły mi i oby pomogły i Tobie podjąć decyzję:

Dla 35-latka, planującego oszczędzać do 65 roku życia:

• Wpłaty roczne: 8322 zł, czyli maksymalny limit na IKZE.
• Stopa zwrotu: 5% rocznie.
• Podatek: W I progu podatkowym - 12% (przy wyższym progu opłaca się bardziej więc pomijam liczenie nawet)
• Inna inwestycja inwestowana poza IKZE, również na poziomie 5% rocznej stopy zwrotu, ale  bez preferencyjnych warunków podatkowych

Rezultaty:

> Przy wypłacie za 10 lat:

SUMA TWOICH WPŁAT: 83 220zł (10 * 8322)

- IKZE: 87 126 zł

- IKE: 104 836 zł

- Inna inwestycja: 104 102 zł

> Przy wypłacie za 30 lat:

SUMA TWOICH WPŁAT: 249 600zł (30 * 8322)

- IKZE: 581 260 zł

- IKE: 580 549 zł

- Inna inwestycja: 488 224 zł

Co ciekawe: Tutaj IKZE traci na atrakcyjności przy wcześniejszej wypłacie. Napewno już wiesz, dlaczego ale powtórzę: ponieważ wczesne wyjęcie pieniędzy oznacza konieczność zapłacenia wyższego podatku. W naszym przypadku, zamiast korzystać z 12% odliczenia, nagle stajemy przed koniecznością zapłacenia 32% podatku.

Dla 55-latka, planującego oszczędzać do 65 roku życia:

• Wpłaty roczne: 8322 zł
• Stopa zwrotu: 5% rocznie
• Podatek: 12%

Jeśli jeśli jesteś kobietą tu zakładamy, że nie przejdziesz na emeryturę w wieku 60 lat, ale będziesz pracować i oszczędzać przez 10 lat - do 65 roku życia

Rezultat:

SUMA TWOICH WPŁAT: 83 220zł (10 * 8322)

> Przy wypłacie za 10 lat czyli w wieku 65 lat:

IKZE: 98 152 zł

IKE: 96 528 zł

Inna inwestycja: 91 842 zł

PODSUMOWUJĄC:

1. IKZE opłaca się najbardziej, jeśli planujesz długoterminowe oszczędzanie i jesteś gotowy poczekać do 65 roku życia.
2. W przypadku wcześniejszej wypłaty, IKZE traci na atrakcyjności ze względu na wyższy podatek przy zwrocie.
3. Dla osób zaczynających oszczędzać w późniejszym wieku, IKZE ma sens, ale należy uwzględnić potencjalne podatki i konieczność dokonywania wpłat przez co najmniej 5 lat kalendarzowych.

IKZE : KIEDY SIĘ NIE OPŁACA?

• Dla osób poniżej 26. roku życia z PIT 0%
  - Brak korzyści z odliczenia, a wypłata obciążona 10% ryczałtem.
• W przypadku planowanego wcześniejszego zwrotu:
  Jeśli płacisz 12% PIT i zamierzasz wypłacić środki przed 65. rokiem życia, ryzykujesz wejście w wyższy próg podatkowy i zapłacenie 32% podatku.
• Dla osób o niskich dochodach: Jeśli nie generujesz wystarczających dochodów, aby odliczyć wpłatę na IKZE - nie masz zysku z obniżenia podatku.
• Dla osób bez dochodu: Brak możliwości skorzystania z ulgi podatkowej.
• Podczas urlopu macierzyńskiego: Brak dochodu do odliczenia wpłat, nawet przy wspólnym rozliczeniu z małżonkiem.
• Dla przedsiębiorców z niską stawką ryczałtu: IKZE ma wtedy sens tylko przy dłuższym oczekiwaniu na wypłatę, do 65. roku życia.
• W przypadku przyszłego wzrostu stawek podatkowych: Jeśli przed 65. rokiem życia stawki podatkowe znacząco wzrosną, korzyści mogą się zmniejszyć.
  

Przykładowo więc, osoba zarabiająca minimalne wynagrodzenie w 2024 roku, przy uwzględnieniu kwoty wolnej od podatku wynoszącej 30 000 zł, zapłaci podatek w wysokości około 2508,48 zł rocznie i może maksymalnie w roku dzięki IKZE oszczędzić: 998,64 zł na podatku, jednak wiadomo, że wpłata prawie 700zł miesięcznie na IKZE jest ciężka przy zarobkach na poziomie 4242 zł  brutto. Mimo wszystko warto zainteresować się tematem i policzyć czy nie warto nawet 1/3 - 1/2 tej kwoty rocznie odkładać z myślą o inwestycji w emeryturę - bo to się po prostu może opłacać!